Geboorte geven zou je kunnen zien als een portaal. Een portaal die je van je oude zelf, door jouw open wonden, naar je nieuwe zelf brengt. Het wordt dan ook niet voor niets een een rite of passage genoemd. Alleen lijken we dat hier in "het Westen" vergeten te zijn. Dat er mag worden stilgestaan bij een transitie als geboorte, in plaats van dat er wordt geacht dat we doorgaan alsof er niks is gebeurd. Het wordt tijd hier verandering in te brengen, zodat je kan terugkomen als de meeste krachtige versie van jezelf.
Als je rite of passage letterlijk vertaalt krijg je 'toegangsritueel'. Je zou het eigenlijk ook kunnen zien als een toegang tot een nieuwe versie van jezelf. In veel culturen zijn rite of passages dan ook zeer belangrijke momenten in een mensenleven waar verschillende rituelen bij komen kijken. Andere voorbeelden van rite of passages zijn de eerste menstruatie (van meisje naar vrouw), een huwelijk, bekering, ontgroening, etc. Kenmerkend zijn de drie fases die een rite of passage kent, namelijk separation (zich afscheiden van de groep), liminality (de transitie of het 'in between' zijn) en tot slot incorporation (het terugkomen in de groep als een nieuwe versie van jezelf).
Geboorte als rite of passage
Tijdens traditionele rite of passage ceremonies wordt er vaak een verhoogde bewustzijnsstaat gecreëerd door middel van geestverruimende middelen, slaaptekort, overmatige fysieke inspanning en/of pijn. Ook wordt de transitie begeleid door een (oude) wijze uit de groep. Interessant genoeg omvat het fysiologische geboorteproces van nature al een aantal van deze kenmerken, en begeleiding is er in de vorm van een vroedvrouw (verloskundige), doula en/of ander zorgpersoneel.
Daarnaast kan je de drie fases van een rite of passage duidelijk terugzien in het geboorteproces. Het afscheiden van de groep begint eigenlijk al in het laatste trimester van de zwangerschap, ook wel bekend als nesteldrang. Dit uit zich zowel fysiek (kleertjes wassen, (baby)kamer inrichten, vriezer vullen) als mentaal (terugtrekken, in jezelf keren, veel rusten). Hierna vindt de transitie zelf plaats, waarin je als vrouw in een verhoogde bewustzijnsstaat/bubbel jouw kindje baart, in het bijzijn van jouw geboorteteam die je veiligheid en vertrouwen biedt. Er kan tijdens dit intense proces van alles de revue passeren; onzekerheden, angst, oerkracht, geluk. Het zijn de spiegels die je laten groeien in de nieuwe versie van jezelf.
Deze transitiefase stopt echter niet als het kindje geboren is. Tijdens de kraamperiode ben je eigenlijk alsnog 'in between', oftewel in je bubbel, waarin je nog steeds in jouw nieuwe rol aan het groeien bent. Tot slot kom je terug in de maatschappij als die nieuwe versie van jezelf, namelijk als moeder. Alles is nu anders dan voorheen. Je treedt als het ware naar buiten, letterlijk (voor het eerst naar buiten met je kindje) en figuurlijk (je prioriteiten zijn veranderd, je draagt zorg voor een ander mensenleven).
De kracht van rituelen
Een ritueel (een combinatie van 'art' en 'order') bestaat uit woorden en gebruiken die consequent worden toegepast met als doel een gevoel van houvast en verbondenheid te creëren. Voornamelijk gedurende tijden van onzekerheid en verandering kunnen rituelen toch een bepaalde orde in de chaos aanbrengen. In het geval van geboorte moeten deze rituelen ervoor zorgen dat ze de kracht van jou als barende vrouw versterken en jouw wijsheid als moeder erkennen. Het gevoel dat deze woorden en gebruiken met zich meebrengen vergeet je dan ook nooit meer.
Het eerste waar je hierbij aan zou kunnen denken zijn affirmaties. Affirmatie komt van het Latijnse woord 'affirmare', wat bevestigen en bekrachtigen betekent. Het zijn versterkende gedachten of woorden die je regelmatig herhaalt. Ze kunnen zorgen voor kracht, vertrouwen en houvast tijdens het geboorteproces. Je kunt tal van voorbeelden hiervan vinden op mijn instagram pagina: @the.rebirth.of.birth. Iets anders wat misschien opvalt is de houding waarin vrouwen baren in traditionele culturen in tegenstelling tot hoe wij hier in "het Westen" vaak baren. In Nederland bijvoorbeeld baart zo'n 80% van de vrouwen op haar rug. De zwaartekracht werkt in deze houding niet mee en doordat je stuitje naar binnen ligt wordt de uitgang er niet ruimer op. Staand, op een baarkruk, hangend aan touwen of doeken, op handen en knieën zijn voorbeelden van andere rituelen die het geboorteproces zouden kunnen bekrachtigen.
Verder kun je denken aan het dimmen van de lichten, het gebruik van warme lichtbronnen (als vuur, kaarsen, of jawel, de veelbesproken zoutlamp ;), privacy (weinig of geen inloop van vreemden), gebruik van warm water (douche of bad), zachter praten, acupressuur (Chinese drukpunt techniek) of aromatherapie (een vorm van kruidengeneeskunde door middel van etherische oliën). Maar hier stopt het proces niet. Zo zijn er direct na het baren ook verschillende rituelen die je als moeder en kind een krachtige start kunnen meegeven. Zo heb je de 'golden hour' (het eerste ongestoorde huid op huid contact), Oosterse gebruiken als de lotusgeboorte (de navelstreng zelf los laten komen) en belly binding (voor ondersteuning en geborgenheid), de 40 dagen kraamtijd uit Mexico, yoni steaming (vaginaal stoombad afkomstig uit Zuid-Amerika) en het eten van warme, voedzame maaltijden.
Geboorte is dus niet slechts één gebeurtenis is. Het verandert de vrouw en haar rol in de maatschappij. Daarbij heeft haar geboorte ervaring invloed op haar (mentale) gezondheid in de kraamperiode en daarna. Het is daarom van belang om hier met de juiste zorg en aandacht bij stil te staan. Zodat élke vrouw toegang heeft tot dat portaal naar de krachtigste versie van zichzelf.
'If a woman doesn’t look like a Goddess during labour,
then someone isn’t treating her right.'
- Ina May Gaskin -
Bronnen:
1. Reed, R. (2021). Reclaiming Childbirth as a Rite of Passage: Weaving ancient wisdom with modern knowledge. Yandina, Queensland: Word Witch Press.
2. Lindheim, R. (1981). Birthing Centers and Hospices: Reclaiming Birth and Death. Annual Review of Public Health, 2, 1-29.
Comentarios